Uzun Süre Evde Kalanlara Travmadan Kurtulmak İçin “Öz Bakım” Tavsiyesi

Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Pervin Sevda Bıkmaz, yaptığı açıklamada, bu dönemde kitlesel travmatik bir deneyimden geçildiğini belirterek, vatandaşların beden sağlıklarını korudukları gibi ruh sağlıklarını da korumaları gerektiğini söyledi.

Salgın nedeniyle evde kalma sürelerinin arttığını vurgulayan Bıkmaz, “Geçmiş yaşam deneyimlerimiz, mevcut yaşam koşullarımız, duyarlılıklarımız, kırılganlıklarımız, fiziksel ve duygusal bakım ve destek mekanizmalarımız bedensel direncimizi olduğu kadar ruhsal direncimizi de etkiler. Dolayısıyla bu süreç travmatik deneyimlere dönüşebilir.” dedi.

Bıkmaz, travmanın, dış dünyadan gelerek, tolerans sınırını, baş etme kapasitesini aşan zorlayıcı, örseleyici olay ve durumlarla, şiddetli bir duygusal yükle iç dünyayı sarstığını ifade ederek, güvende hissetmenin, yeterli korunma ve ekipmana sahip olmanın, doğru bilgilerden haberdarlık durumu ile yakın duygusal ilişkilerin koruyucu faktörler olduğunu kaydetti.

“BİRÇOK İNSANDA RUHSAL BOZUKLUKLAR ARTIŞ GÖSTERDİ”

Bıkmaz, herkesin salgının yarattığı bu travmatik deneyimden etkilenme eşiğinin, baş etme biçiminin ve kapasitesinin farklılık gösterdiğini, bu durumdan kurtulmanın en önemli unsurunun bireyin yol haritası olduğunu aktardı.

Salgın nedeniyle insanların çalışma ve yaşam koşullarının büyük ölçüde değiştiğini hatırlatan Bıkmaz, şöyle konuştu:

“Alışkın olduğumuz, yoğun sosyal temas içeren yüz yüze işlerimizi online ve telefon gibi kısmi çalışma modellerine dönüştürdük. İş yeri kavramı çoğumuz için çok gerilerde kaldı. İşler zamansızlaştı, iş yerleri mekansızlaştı. Evden çalışır olduk. Bu hızlı dönüşümün çok yönlü etkileri oldu ve olmaya devam ediyor. Bu süreçte birçok insanda, depresyon, panik atak, kaygı bozuklukları, ağrı bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu gibi ruhsal sorunlarda artış görülmekte. Bu tür ruhsal durumlar özellikle bireyin salgından sonraki hayatı için büyük önem teşkil ediyor.”

GÜNLÜK RUTİNLERİ KORUYARAK, BELİRSİZLİKTEN VE KARMAŞADAN KURTULUN

Salgın sürecinde kişinin ruhsal yapısını korumasının yol haritasını anlatan Bıkmaz, günlük rutinleri sürdürmenin, belirsizlikten ve karmaşadan korunmak için önemli olduğunu dile getirdi.

Bıkmaz, rutin oluşturmanın temelinde uyku düzenine sadık kalınmasının yattığını belirterek, şöyle devam etti:

“İyi ve düzenli uyku stresle başa çıkmaya yardımcı olur. Sabahları erken uyanmaya devam edin. Online çalışmalarınızda mesai ve hafta sonu tatili mefhumuna sadık kalmaya özen gösterin. Her ne kadar evde olsanız da en az bir saatlik öğle arası verin. Yakın geçmişte kullandığımız, ‘Eve iş getirmeme’ tavsiyeleri geçerliliğini yitirse de kişisel hayatınıza alan ayırın. Mümkünse akşam üzeri çalışmalarınızı sonlandırın, geceye iş bırakmayın. Kalan işlerinizi sabah tamamlamayı hedefleyin. Evden çalışma sürecinde dikkat edilmesi gereken diğer bir konu da yeme alışkanlıkları. Bu süreçte yeme alışkanlıklarında değişimler olabilmekte. İnsanlar olduğundan fazla yiyecek, atıştırmalık tüketme eğilimindeler. Bu durum biraz da yiyecek kaynaklarına yakın olmakla, zulalar bulundurmakla ilişkili. Öğün mantığına sadık kalın. Mümkünse işlerinizi mutfaktan yürütmeyin. Yemek masası ile çalışma masasının taşıdığı anlamlar, zihnimizdeki karşılıkları ve davranışlarımız üzerinde yaratacakları etkiler birbirinden farklıdır.”

PANDEMİ SÜRECİNDE KİŞİSEL BAKIMINIZI İHMAL ETMEYİN

Sosyal temasın az olması nedeniyle insanların öz bakım alışkanlıklarında da değişikliklerin olduğunu anlatan Uzman Dr. Bıkmaz, bu süreçte insanların öz bakımlarına daha az önem gösterdiğini söyledi.

Bıkmaz, öz bakımın, öz saygı, öz değerlilik ve öznel iyi oluşla yakından ilişkili olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu:

“Her koşulda asgari öz bakımınızı sağlayın; örneğin düzenli olarak duşunuzu alın, tıraşınızı olun, temiz kıyafetler giyinin. Fiziksel ve duygusal bakım en temel ihtiyaçlarımızdır. Evde rahat kıyafetler giymek elbette çoğu insanın tercih ettiği bir durum. Ancak iş yaparken giyiminize özen gösterin. Pijamalarınızla iş yapmayın. ‘Pijama’ tasarımı zihnimizde uyku, yatak ve dinlenmeyle ilgili bağlantılar içerir. Son olarak rutinleri korumak yetmez yeni rutinler oluşturun. Keyif aldığınız uğraşıları rutininizin bir parçası haline dönüştürün. Hobiniz yoksa edinmek için hala iyi bir fırsatınız var. Egzersiz yapmıyorsanız başlayabilirsiniz. Hep merak ettiğiniz ancak fırsat bulamadığınız konuları araştırabilirsiniz. Örneğin derin denizlerdeki yaşam formları, grup içinde insan davranışları, Eflatun’un mağara alegorisi… gibi. Bunları ‘öteki’lere göstermek için değil kendiniz için yapın. Keyif aldığınız, size iyi gelen, sizin için gerçek bir anlamı olan uğraşları keşfedin. Yaşadığımız kitlesel travmada onarıcı olan kayıplarımızın kabulü ve bütün bunlar kolektif bir acıya dönüşmeden yasının tutulmasıdır. Kayıplarımızın geride bıraktığı eksikliğin izlerini, iç dünyamızı, uygarlığı ve geleceği onarabilmemiz ancak her birimizin kendisinde keşfedeceği ruhsal panzehirle mümkün olacak.” (aa)