Üç Aylar Hakkında

Üç ayların başında, ortasında ve sonunda oruç tutmanın hükmü nedir?

Üç aylarda tutulan oruçlardan ramazan ayı orucu İslam’ın en önemli farz ibadetlerinden olan Allah’ın farz kıldığı oruçtur.^[1] Recep ve şaban aylarında da oruç tutulabilir. Bu oruçlar nafile oruçlardır. Peygamber Efendimiz (a.s.)’in ramazan ayının dışında diğer aylara nispetle en çok nafile oruç tuttuğu aylar ise recep ve şaban aylarıdır.^[2] Sahih kaynaklara göre Resûlullah (s.a.v.), recep ayını tamamıyla oruçlu geçirmeyi yasaklamıştır.^[3] Bir Müslüman’ın sağlığı müsaitse, recep ve şaban aylarında istediği kadar nafile oruç tutabilir. Bunun haricinde recep ayına has olmak üzere ayın başında, ortasında ve sonunda oruç tutulmasını zorunlu kılacak bir delil yoktur.   

Recep ayına “sağır”, “recm ayı” ve “mutahhar” denmesindeki nedenleri açıklar mısınız?

Recep ayı kamerî takvim aylarının yedincisidir. Üç ayların da ilkidir. Recep, kelime anlamı itibariyle bir şeyden korkmak, utanmak ya da birisini heybetinden dolayı ulu kabul etmek ve tazim göstermek anlamına gelir.^[4] Recep ayı dört haram aydan birisidir.^[5] Câhiliye dönemi Arapları İslam’dan önce de bu aya tazim ve saygı gösterirler, ayrı bir ehemmiyet verirlerdi. Bu ayda düşmanlıklar, kan dökmeler durdurulur, topluma sükûnet havası hâkim olurdu. Öyle ki, bir kişi babasının katilini görse ona aldırmazdı. Bundan dolayı da recep ayına “sağır ay” denirdi. Ayrıca bu ayda işlenecek günahlar affedilir; yapılan güzel amellerin karşılığı kat be kat verilir.

Günahlar âdeta bu ayda duyulmadığı ve görülmediği için de recep ayına “sağır” ay denir. Recep ayına “recm ayı” da denir. Bu isimle anılmasına sebep de Müslümanlara sataşmasın diye şeytanlar taşlanır ve uzaklaştırılır. Zaten kelime olarak “recm” taşlamak, taşa tutmak demektir. Recep ayı “mutahhar ay” diye de bilinir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve hayır, hasenât yapan Müslümanlar manen tertemiz olur. Dolayısıyla Recep ayı da “mutahhar ay/temizlenmiş ay” diye isimlendirilmiştir.

^[1] Bakara suresi, 2:183.

^[2] Buhârî, Sahih, Savm, 52-53; Müslim, Sahih, Sıyâm, 173-79.

^[3] Müslim, Sahih, Libâs, 10.

^[4] M. Z. Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1983, III, 18-19.

^[5] Haram aylar: Recep, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem aylarıdır.