Sosyal Medya Paylaşımları

Sosyal medyada fotoğraf (yeme/içme, gezme) paylaşarak kul hakkına girmiş olunur mu?

Bu sanal âlemde insanlar birçoğu zaman yediği, içtiği şeyleri ve gezip gördüğü yerleri paylaşmaktalar ve teşhir etmektedirler. Birebir olmasa da varlıklı Müslümanların ihtiyaç içinde olanlara ellerindeki nimetlerden bir kısmını ihsan etmesini isteyen şu Kur’an ayeti bize yol gösterir: “Miras taksiminde (kendilerine pay düşmeyen) akrabalar, yetimler ve fakirler hazır bulunurlarsa, onlara da maldan bir şeyler verin ve onlara (gönüllerini alacak) güzel sözler söyleyin.”^[1]

Bu ayet hem sosyal adalet hem de İslam’ın insanlara telkin ettiği merhamet, şefkat, karşılık beklemeden yardım gibi erdemlerin benzeri bulunmaz bir başka örneğini ortaya koymaktadır.

Yenilen ve içilen şeylerin hangi ortam ve şartlarda paylaşıldığı da önemlidir. Tüketimi özendiren, zevk ve sefaya düşkün bir görüntü içinde paylaşım yapmak probleme sebep olabilir. Başkalarını bizim yaşadığımız şartlara illa da ulaşma noktasında zorlayabilir. Dolayısıyla bir kul hakkı oluşur. İşin içine dedikodu ve haset gibi çirkin şeyler girer. Böylece hem günaha girilmiş hem de günaha davetiye çıkarılmış olur. Temkinli olmakta fayda vardır.

AİLE | 4 Ekim 2021 Sosyal Medya İle İmtihanımız 4 Ekim 2021

İnternetten izlenme ya da tıklanma yoluyla kazanılan para helal midir?

İzleme/izlenme veya tıklama/tıklanmadan elde edilecek karşılığın hükmü, yapılan reklam vs. şeylerin içerikleri, bu içerikleri kontrol edip edememe gibi durumlar neticesinde belli olur.

Genellikle sosyal medyaya reklam veren firmalar ziyaretçi sayısının yüksek olanlarını tercih ederler. Site sahipleri de bu reklamları tıklayanların adedine göre o reklam firmalarından ücret alır. Bu ücretlerin bir kısmını da yayınlanan reklamları tıklayanlara nakit puanlar olarak yansıtır. Bu sistem, reklam veren firmaları aldatmaya dayalıdır. Dolayısıyla bu sisteme girerek aynı çarka dahil olmak caiz olmaz. Zira bu durum “Ne zarara uğramak ne de zarara uğratmak yoktur”^[2] hadisine ters düşer. Ayrıca “Ey iman edenler, mallarınızı aranızda karşılıklı rıza ile gerçekleştirdiğiniz ticaret yolu hariç, batıl yollarla yemeyin.”^[3] ayeti de böyle şaibeli yolları hoş görmez.

Diğer bir husus ise, sosyal medyada filtreleme özelliği de olsa reklamların kontrolü tam olarak sağlanamaz. İslam’a aykırı olan bir reklamın görünmesi engellenemez. Bu yön itibariyle de internet reklamlarından para kazanmak caiz olmaz. “Kim bir topluluğun karartısını çoğaltırsa o da onlardandır. Ve kim bir kavmin amelinden râzı olursa onların amellerinde ortaktır”^[4] hadisi de buna işaret eder. Allah en iyisini bilir.

^[1] Nisâ suresi, 4:8.

^[2] Müsned, Ahmed b. Hanbel, 1/313.

^[3] Nisâ suresi, 4:29.

^[4] İbn-i Kesîr, 27/308.