Oruç ve Takva

“Ramazan ayına ulaşanlar oruç tutsun!” (Bakara suresi, 2:185).

Ayet-i kerîme, ramazan ayına kavuşmuş müminlerin o ayı oruçlu geçirmelerini emretmektedir. İbadet, insanda olumlu manada davranış değişikliği meydana getirmek için meşru kılınmıştır. Hz. Mevlanâ’nın dediği gibi din kokudur. Müminin üzerinden dinin kokusu gelmelidir. “Onların alınlarında secde izleri vardır.”^[1] ayetinin de halk dilindeki ifadesi olan bu sözün anlamı müminin üzerinde inanç ve ibadetinin etkisinin görülmesi gerektiği anlaşılır. Dolayısıyla orucun da çok özel bir ibadet olarak insan davranışlarına güçlü şekilde yön vermesi beklenir. Bir ay tutulan orucun etkisi kalan on bir aya yayılabilirse tüm sene oruçlu geçirilmiş gibi fazilet sağlar.

“Oruç, zırhtır”

Allah’ın insanların aç-susuz kalmasına elbette ihtiyacı yoktur. Oruç tutmayı emreden ayetin sonunda “…umulur ki sakınırsınız” ifadesi bu ibadetin korunmayı sağlayan bir işlevi bulunduğuna işaret eder.^[2] Nitekim insan üzerinde etkili olmayan oruç için Hz. Peygamber: “Nice oruç tutan insanlar vardır, onun yanına kalan sadece açlık-susuzluktur.”^[3] buyurur. “Oruç, zırhtır.”^[4] hadisi de orucun kötülüklere kalkan olması ve aynı zamanda iyilik duygularını güçlendirmesi hâlinde anlam kazanacağını bildirir. Buna göre orucun mümin üzerindeki en önemli etkisi helal bilincini pekiştirmesidir denilebilir. Zira imsak vakti ile akşam ezanı arasında normal zamanlarda helal olan birtakım eylemlerden uzak kalan bir mümin terk ettiği bu helaller ile haramlara hiç yaklaşmayacağının sözünü vermektedir.

YAZARLAR | 1 Nisan 2021 Oruç Tutmaya Engel Olabilecek Sağlık Sorunları 1 Nisan 2021

Orucun bir başka kazancı da insanın oruçlu olduğu süre boyunca uzak kaldığı bu nimetlerin kıymetini idrak edip şükretmesine vesile olmasıdır. Çoğu zaman eldeki nimetlerin kıymeti mahrum kalındığında anlaşılır.

Oruç sayesinde açlığın ne anlama geldiği anlaşıldığından müminler onların yardımına daha bilinçli bir şekilde koşarlar. Hz. Yûsuf’un kıtlığı yönetmek üzere hazine bakanı olarak tayin edilmesinden sonra daha fazla oruç tutmaya başlamasının sebebini “yardım talebi için gelen ihtiyaç sahiplerini daha iyi anlayabilmek ve ona göre davranmak” şeklinde açıklaması bu açıdan önemlidir.

“Oruç bedenin zekâtıdır.”^[5] hadisi zekâtın, malı temizleyip ruhu arıttığı ve malı koruduğu gibi orucun da bünyeyi ve ruhu arıttığını, günahları temizlediğini; “oruç tutan sıhhat kazanır.”^[6] hadisi de orucun bedendeki zararlı maddeleri temizleyip sağlık kazandırdığını bildirir ki modern tıp da bunu söyler.

Doğrusunu en iyi Allah bilir.

^[1] Fetih suresi, 48:29.

^[2] Bakara suresi, 2:183.

^[3] İbn Mâce, “Sıyâm”, 21.

^[4] Buhârî, “Savm”, 10.

^[5] İbn Mâce, “Sıyâm”, 44.

^[6] Ebû Nu’aym, I, 113.