Oruç ve Orucu Bozan Hallere Dair Çeşitli Sorulara Cevaplar

Orucu bozan haller nelerdir? Hangi durumlarda oruç bozulmaz gibi çeşitli sorularınızın cevapları şu şekildedir:

• Oruç tutamayacak derecede yaşlıyım. Yani, yaşlılıktan dolayı bünyem zayıf. Zaten yemeği de az yiyorum. Ama, uzun süre aç kalmaya dayanamıyorum? Ben Oruç tutacak mıyım?

Siz, oruç tutmayabilirsiniz. Bunun karşılığında fidye vermeniz gerekecektir.

Devam eden hastalığı nedeniyle yılın bütün mevsimlerinde oruç tutmaktan aciz olan çok yaşlı erkek ve kadınların oruç tutmamaları icma ile caizdir. Bu durumdaki kimseler oruçlarını kaza da etmezler. Bunun yerine tutamadıkları her gün için bir yoksulu   doyuracak kadar fidye verirler. Fidye en az bir fıtır sadakası (bu sene için, 10. €) miktarıdır.

• Ağır bir işte çalışıyorum. Oruç tuttuğumda kendimi zayıf hissediyorum. Benim orucum nasıl olacak?

Bu konuda, siz kendi vicdanınıza soracaksınız. Çok zor ve ağır bir işte çalışman sebebiyle, oruç tuttuğun takdirde, canının telef olmasından korkuyorsan, ve yine, bu işi terk etmen geçimini temin etmene olacak ise ramazan ayı orucunu tutmaz ve tutamadığın günleri kaza edersin. Eğer işini terk etmen sebebiyle, o ramazan ayında ve sonrasında geçimini temin etmen mümkün olmayacaksa ve buna rağmen orucunu bozarsan günahkâr olursun. Eğer işi terk etmekle göreceğin zarardan yine de kurtulamıyorsan, yani geçimini sağlayamıyorsan, özür sebebiyle orucunu bozmakta bir sakınca bulunmaz. Ağır iş yıl boyu olursa, izin dönemini ramazan ayına getirerek bu ayın bereketinden  faydalan. Oruç ramazan ayında farzdır.

• Orucum nasıl bozulur?

Oruca niyet ettikten sonra, imsak vakti de çıkınca:

Şer’î bir özür olmaksızın gıda veya gıda özelliği taşıyan her türlü maddeyi bilerek yersen ve içersen, veya cinsel arzularınızı tatmin ederseniz orucunuz bozulur. Şer’î özürün en önemlisi hastalıktır.

Şer’î özür olmadan  orucunuzu bozduysanız orucunuzu hem kaza edeceksiniz, hem de keffaret ödeyeceksiniz. Keffâret normalde köle azat etmek şeklinde gerçekleşir. Ancak, köle olmadığına göre, peş peşe iki ay oruç tutacaksınız. Eğer sıhhat olarak iki ay peş peşe oruç tutmaktan da âciz olursanız altmış yoksulu doyurmanız, ya da bir yoksulu, 60 gün doyurmanız lazım.

• Orucum nasıl bozulmaz?

Bil ki, orucu bozar sandığın bazı şeyler orucunu bozmaz. Bunların bazılarını söyle sıralayalım:

1) Oruçlu olduğunu unutarak yemek yemen, su içmen.

2) Nehre veya suya dalmak suretiyle suya girmen.

3) Cünüp olarak sabahlasan ve gün boyunca cünüp olsan orucun bozulmaz. Ancak, dikkat! Cünüplükten temizlenmeden namaz kılamazsın. Onun için ilk namaz vaktinde gusledip, namazını kılmalısın.

4) Gözüne ilâç damlatman veya sürme çekmen orucunu bozmaz.

5) Kan aldırman veya hacamat yaptırman orucunu bozmaz.

6) Su ile ıslatılmış olsa bile oruçlu iken misvak kullanman orucunu bozmaz.

7) Ağzına ve burnuna su vererek çalkalaman ve sümkürmen orucunu bozmaz. Fakat Boğazından aşağıya su kaçarsa bilerek su içmiş olursun. Onun için dikkat et!

8) Serinlemek için duş alman, yüzmen veya yaş bir elbise ile serinlemen orucunu bozmaz. Dikkat, yüzerken su içmen çok muhtemeldir, bundan kaçın.

9) Dedikodu yapman, yalan söylemen veya başka bir haramı işlemen orucu bozmaz. Ne var ki, bunlar seni bozduğu için, günahkâr olursun.

10) Kendi isteğin dışında, boğazına duman veya un, toprak yahut kum tozları, sinek kaçması, orucunu bozmaz. Bunlar da olur mu deme! Olabilir. Bunlardan da sakın. Çünkü bunlardan sakınmak mümkündür.

11) Dişin ağrıyorsa, dişini çektirmen de orucu bozmaz. Kan veya ilaçtan hiç bir şeyi yutarsan orucun bozulur. Oruçlu olduğun halde dişinin çekilmesi şart ise, bakarsın: Kan veya ağzını çalkalarken su yuttuysan, orucunu bozar, ama sadece kaza edersin. Çünkü hastalık şer’î bir özürdür.

12) Ağızdaki tükürüğü yutman orucu bozmaz.

13) Kendini zorlamadan, bir rahatsızlığın nedeni ile kussan, ağız dolusu bile olsa bu kusma kendiliğinden içeri giderse, orucun bozulmaz.

Amma, rahatsızlığın nedeni ile, kendini kusmaya zorlarsan, kustuğunu da yutsan o zaman sadece orucunu kaza edersin.

14) Dişlerin arasında kalan ve nohut tanesinden az olan yemek kalıntılarını yemen de orucunu bozmaz.

15) Gül, çiçek, esans, misk gibi güzel kokuları koklaman da orucunu bozmaz.

• Adetliyim oruç tutabilir miyim?

Adetli isen oruç tutamazsın. Adet sonrasında kaza edersin. İmsak sonrasında, sabah, öğleyin ya da ikindi vaktinde adetli olursan, oruca niyetli de olsan orucunu bozarsın.

• Hamileyim, oruç tutmam gerekiyor mu?

Bu durumda, sen doğmamış çocuğuna veya kendine zarar geleceğini düşünüyorsan, oruç tutmayabilirsin. İleride kaza edersin.

• Yeni doğmuş bebeğim var, onu tam doyuramayacağımı düşünüyorum. Oruç tutmalı mıyım?

Bebeğiniz 2,5 yaşından küçük ise, sen de emzikli bebeğine bir zarar gelebileceğini düşünüyorsan oruç tutmayabilirsin. Sonra bunu kaza edersin.

• Şiddetli bir açlık ve susuzluk çekiyorum. Orucumu açabilir miyim?

Eğer siz, kendinizi çok aç, çok susuz olarak hissediyor ve buna dayanmakta zorlanıyorsanız, orucunuzu açabilirsiniz. Sonra da kaza edersiniz.

Ayrıca, alanında uzman ve İslam’da orucun yerini bilen bir doktor size oruç tutmamanızı, veya başladığınız orucu bozmanızı tavsiye ediyorsa yine orucunuzu bozabilirsiniz. Sonra kaza edersiniz.

• Yola gideceğim, orucumu tutmak zorunda mıyım?

Yolculuğunuz, eğer yürüyüş mesafesi olarak 18 saati geçiyorsa, o zaman oruç tutmayabilirsiniz. Fakat sağlıklı ve yiyecek bulmada zorluk çekmiyorsanız, orucunuzu tutmanızı tevsiye ederiz. Eğer, yolculuğa başladığınız gün oruca niyet etti iseniz, o günkü orucunuzu tutmanız gerekecek. 18 Saatlik yürüyüş mesafesi ortalama bir şekilde 90 kilometre olarak tesbit edilmiştir.

• Ben hastayım. Oruç tutamıyorum. Bunun yerine fidye vermeli miyim?

Sürekli bir hastalığın sebebiyle oruç tutamıyorsan, veya yaşlılığın sebebiyle oruç tutmakta zorlanıyorsan oruç tutmazsın. Bunun yerine fidye verirsin. Sürekli hastalık, bir ramazandan bir ramazana geçen en az bir yıl süren ve iyileşme belirtisi göstermeyen hastalıktır.

• Ben hastayım. Oruç tutamıyorum. Fidyeyi nasıl vereceğim?

Fidyenin en az miktarı bir fıtır sadakası miktarıdır. Her bir güne, en az bir fıtır sadakası verilir. Fidyeni bir fakire verebileceğin gibi bir kaç fakire de verebilirsin. Bu konuda size Hasene insanî yardım derneği yardımcı olabilir.

• Küçük kardeşim okula, ben de üniversiteye gidiyorum. Sıcak ve uzun günlerde imtihan ya da spor derslerimiz olunca oruç tutmak bize çok zor geliyor? Oruçlarımızı ne yapacağız?

Şimdi bu konuda, kendiniz veya ana-baba büyükleriniz şunları iyi bilsin:

Oruç tutmayı mubah kılan özel haller göz önüne alındığında öğrencilerin okul zamanlarında, bilhassa yaz aylarında ve ağır imtihan koşullarında oruç tutmaları konusunda şunları ifade edebiliriz:

1) İbadetle mükellef olma yaş ve şartlarınız varsa, okula da gitseniz, işe de gitseniz oruç tutmanız farzdır.

2) Yoğun ders baskısından veya spor derslerinden dolayı orucu tutamayacak durumda olduğunuza siz kendiniz kesinlikle kanaat getirdi iseniz, oruca niyet etmez, yani oruç tutmasınız. Veya, alanında uzman ve İslam’da orucun yerini bilen bir doktor size oruç tutmamanızı, veya, başladığınız orucu bozmanızı tavsiye ediyorsa yine orucunuzu bozabilirsiniz. Sonra kaza edersiniz.

3) Sınava hazırlanırken, açlığın ve susuzluğun size zarar verdiğini kesinlikle düşünüyorsanız, yine orucunuzu tehir eder, sonra kaza edersiniz.

Bil ki, ibadetler sadece Allah rızası için yapılır. Hesabını Allah’a sen vereceksin. Ve yine bil ki, ramazan ayında tutulan orucun sevabı daha fazladır. Bütün bunlarda karar verecek olan, senin kalbin olmalıdır.

• Sporcuyum, antrenman yapmam lazım. Bir de müsabakaya katılacağım. Oruç tutarsam çok susarım. Ben Ramazan’da ne yapayım?

Öncelikle, öğrenci isen ve sporun ders yerine geçiyorsa, antrenmanların ya da derslerinde 12. maddeyi göz önünde bulundur.

Sporun senin kendi sağlığın için doktor tarafından şart koşulmuş ise, su içmen de gerekiyorsa hasta sayılırsınız.

Sporun, sadece kendinin katıldığı bir müsabaka için ise, oruç tutmayı tercih etmenizi öneriyoruz.

Eğer bir takımın mensubu iseniz, yine 12. maddeyi göz önünde bulundur. Ramazan ayını ve bu ayda oruç tutmanın sevap ve bereketini düşün!

• Astım hastasıyım. Sprey kullanıyorum. Orucum bozuluyor mu?

Astım hastası isen ve sprey kullanmak zorunda isen, bunu kullanabilir ve orucunu tutabilirsin.

• Göz damlası kullanıyorum. Orucum bozulur mu?

Göz damlası orucunu bozmaz.

• Burun damlası kullanıyorum. Orucum bozulur mu?

Burun damlası orucunu bozmaz. Ancak, damla boğazına oradan da midene iniyorsa bozulur.

• Kalp hastasıyım ve dilaltı hapı kullanıyorum. Orucum bozulur mu?

Dilaltı hapı orucunuzu bozmaz.

• Kulak damlası kullanıyorum. Orucum bozulur mu?

Kulak damlası orucunu bozmaz.

• Her gün hap kullanmak zorundayım. Oruç tutacak mıyım?

Eğer, haplarınızı, imsak ile iftar vakti arasında almak zorunda iseniz, hastalık özrü sebebiyle, oruç tutmazsınız. İyileştiğinizde orucunuz kaza edersiniz. İyileşme durumu hiç söz konusu değilse fidye vereceksiniz. Fakat, halarınızı iftardan sonra ve imsaktan önce alma imkanınız varsa, buna göre bir ayarlama yapınız.

• Ramazanda acil olarak endoskopi, kolonoskopi yaptırmam lazım. Orucum bozulur mu?

Endoskopi ve/veya kolonoskopi yapılırken, cihazların içinden su veya gıda özelliği taşıyan benzeri şeyler de veriliyorsa orucun bozulur. Randevulu gidecek isen, o gün için oruca niyet etmezsin. Kaza edersin.

• Ramazanda acil olarak makat ve ferçten ultrason çektirmem gerekiyor. Orucum bozulur mu?

Makat veya ferçten ultrason çektirmen orucunu bozmaz.

• İdrar kanalım görüntülenecek. Belki de idrar kanalıma ilaç akıtılacak. Orucum bozulur mu?

İdrar kanallarına giren cihazlar veya oraya akıtılan ilaçlar orucunu bozmaz.

• Anestezi yaptıracağım. Orucum bozulur mu?

Bölgesel ve genel anestezi orucunu bozmaz. Ancak, serum verilirse orucun bozulur. Kaza edersin.

• Makattan fitil kullanıyorum. Lavman da yaptırmam lazım. Orucum bozulur mu?

Makattan fitil kullanman orucunu bozmaz.

Lavman için durum şöyledir: Eğer kalın bağırsaklara su ve benzeri şeyler veriliyor ve orada kalıyorsa orucun bozulur. Kaza edersin.

Eğer, verilen su ve diğer şeyler, bağırsaklara verilip hemen çıkarılıyor ise orucun bozulmaz.

• Ramazanda iğne yaptıracağım. Serum takacaklar ve kan da verecekler. Orucum bozulur mu?

Anlaşılıyor ki siz hastasınız. Eğer alanında uzman ve İslam’da orucun yerini bilen bir doktor size iğne yapılması, serum ve kan verilmesi gerektiğini söyledi ise, o gün oruç tutmayınız. Burada kural şudur: Gıda ve keyif verici ilaçlar, iğneler orucu bozar. Onun için alanında uzman ve İslam’da orucun yerini bilen bir doktorun dediğine uyunuz.

• Diyalize giriyorum, orucum bozulur mu?

Serum ve ilaç içerikli sıvılarla yapılan diyaliz orucunuzu bozar. Kaza yaparsınız.

Ama, hemodiyaliz dediğimiz kanın şırınga ile alınıp bir makine ile temizlendikten sonra yine şırınga ile temiz kanın damara verilmesi şeklinde diyaliz yaptırıyorsanız orucunuz bozulmaz.

• Anjiyo yaptırmam orucumu bozar mı?

Anjiyo yaptırman orucunu bozmaz.

• Biyopsi yaptırmam orucumu bozar mı?

Tahlil amacıyla vücudunun herhangi bir organından bir parça alınması (biyopsi), orucunu bozmaz.

• Kan aldırmam orucumu bozar mı?

Kan aldırman orucunu bozmaz.

• Oruçlu olarak akupunktur yaptırabilir miyim?

Akupunktur yaptırman orucunu bozmaz.

• Merhem ve ilaçlı bant kullansam orucum bozulur mu?

Merhem ve ilaçlı bant kullansan, orucun bozulmaz.

• Oruçlu olarak dişlerimi tedavi ettirebilir miyim?

Oruçlu iken morfinli veya morfinsiz olarak dişlerini tedavi ettirebilirsin. Orucun bozulmaz. Ancak tedavi esnasında, kan veya tedavide kullanılan maddelerden herhangi bir şeyi yutarsan orucun bozulur. Kaza edersin

• Susuz olarak hap yutsam orucum bozulur mu?

Oruçlu isen, susuz da olsa hap yutarsan orucun bozulur. Hastalık dolayısı ile almak zorunda kalırsan sadece orucun bozulur, kaza edersin.

• Kadınlar hayız ve nifas hâllerinde oruç tutabilirler mi?

Kadınlar hayız ve nifas hâllerinde oruç tutmazlar. Tutmadıkları oruçlarını daha sonra kaza ederler.

• Oruçlu iken hayız/âdet gören kadın ne yapar?

Oruçlu iken hayız olan/âdet gören kadın orucunu bozar. Yemek yer, su içer. Orucunu sonra kaza eder.

• İmsak vaktinden sonra âdet hali sona eren bir kadın o gün oruç tutabilir mi?

Hayır tutamaz. O gün hiçbir şey yiyip içmemiş olsa bile, oruç tutmuş sayılmaz. İmsak vakti çıkınca, oruç çoktan başlamış demektir. Bu hanım, o günün orucuna yetişememiş demektir.