Almanya’da Okullarda İslam Din Dersi Tartışmaları

Almanya’da Okullarda İslam Din Dersi (OİDD), 2019 yılında ülkede en çok tartışılan konulardan biri oldu. Aslına bakıldığında bu konu gerginliklere sebebiyet verebilecek bir alan değil. Zira herşeyden önce anayasal şartlar gayet yapıcı bir zemin sunuyor. Her ne kadar eğitim konusu 16 farklı eyaletin kendi sorumluluk alanında olsa da ve bazı eyaletler arasında yasal farklılıklar bulunsa da, Okullarda İslam Din Dersi mevzusunda görev ve yetki dağılımı az sayıda istisnalar haricinde
nettir:

– Devlet din dersleri için gerekli maddi ve kurumsal imkânları oluşturur (sınıf, öğretmen maaşı, öğretmenlerin eğitilmesi için üniversitelerde gerekli derslerin verilmesi başta gelir)

– Okullardaki derslerin ve bu dersleri verecek öğretmenlerin eğitim içeriklerinden ise ilgili cemaatler sorumludur. Devlet ise din dersi veremez, dersin içeriğini belirleyemez, zira devletin bir dinî aidiyeti yoktur, nötrdür, her hangi bir cemaati önceleyemez, bütün inananların cemaatlerine eşit derecede yaklaşmalıdır. Devlet içerik konusunda sadece verilen derslerin anayasaya aykırı olup olmadığına bakabilir.

Almanya’da Okullarda İslam Din Dersi İle İlgili Siyasetin Belkentileri

Konunun Müslümanlar açısından gerilim oluşturması için bir gerekçe yok. Zira Müslüman velilerin çoğu çocuklarının camilerin yanında okullarda da din dersi görüyor olmasına olumsuz bakmıyor. Cemaatler açısından ise OİDD olumlu karşılanıyor çünkü din dersleri için kendisine yeni bir alan sunulmuş oluyor. Okullarda karşılaştığı öğrenci kitlesi ile camilere gelen öğrenci kitlesi arasında görülen farklılıklar yer yer mevcut pedagojik konseptini doğrulayıcı kanaatlere yol açarken, diğer taraftan ise aynı konsepti yeni şartlara uyarlama sorularını da beraberinde getiriyor. Bu sürecin kendisi genel olarak da verimli olarak karşılanıyor.

Siyasetin konuyla ilgili beklentilerine bakıldığında ise ciddi bir farklılık göze çarpıyor: Çok sayıda siyasetçi ve aktörün OİDD’den beklentisi şu cümlelerle özetlenebilir: “Camilerde verilen dersleri kontrol edemiyoruz. Okullarda İslam Din Dersi devlet denetimi altında olduğundan gençlerde gözlemlenebilecek radikalleşmelere karşı da tedbirdir.”, “İslam din dersini camilerden alıp okullara kaydırmalıyız. Zira camilerde verilen Almanya’da İslam Din Dersi muhafazakar, devlet okullardında verilecek ders bizim denetimimizde liberal niteliğe sahip olacaktır.” “OİDD Müslümanlara yönelik bir uyum (entegrasyon) aracıdır.” İşte bu beklentiler ve gelişmeler OİDD hakkında yürüyen uygulamalar 2019’da Hessen, Kuzey Ren Vestfalya ve Baden-Württemberg eyaletlerinde olduğu gibi tartışmalara sebebiyet verebiliyor. Bunlara ise bir sonraki yazımızda değineceğiz.