Okullarda İslam Din Dersi (OİDD) Tartışmaları (II)

2019 yılında OİDD hakkında Kuzey Ren Vestfalya (KRV), Hessen ve Baden-Württemberg (BW) eyaletlerinde önemli gelişmeler yaşandı. Tartışmaların merkezinde devletin bu derslerin hangi cemaatler ile verebileceği sorusu yatıyor. Bu tartışma ise siyasetin, eyaletlerde ilgili cemaatleri “anayasal şartları haiz dinî cemaatler olarak kabul etme” hususundaki esasen mevzuata aykırı isteksizliğinden kaynaklanıyor. Keza bu kabul devletin ilgili cemaatlerle okullarda din derslerini ortak bir şekilde verebilmesi için ana şarttır.

Siyaset, karşısında gerekli şartları yerine getiren cemaatlerin olmadığını iddia ederek kendi görüşlerine uygun ve kontrol edilebilir bir muhatap kurguluyor izlenimi bırakıyor. Mesela KRV’de 2012’den bu yana yürürlükte olan ve cemaatleri ve devleti temsil eden danışma kurulu yerine görünürde sadece cemaatlerden oluşan, bir komisyon tasarlayarak OİDD’yi savunurken önerdiği modelin anayasal şartlara uygun olduğunu iddia ediyor. Bu komisyona girecek olan cemaatler hakkında seçimi  bakanlığa bırakarak derslerin içeriğine müdahale imkânını elinde bulunduruyor.

BW hükûmeti ise OİDD konusunda birlikte çalışacağı cemaatlerin belirlerken nispeten yapıcı bir tutum sergilese de, cemaatlerin yetki alanına doğrudan müdahale etme hakkına sahip. Zira BW’de OİDD için gerekli içerik çalışmaları bir kamu vakfı tarafından yürütülmektedir. Her ne kadar bu modeli onaylayan cemaatler bu vakfın yönetiminde bulunsalar da, Federal Sayıştay Mahkemesi’nin de saptadığı gibi kamu vakıfları siyasetin etkisine açık.

Sadece DİTİB-Hessen eyalet birliğini muhatap alarak anayasal şartları en uygun şekilde yerine getirdiğini savunan Hessen eyaleti özellikle Almanya-Türkiye arasında yaşanan gerilimin sonucunda DİTİB’e mesafe koyma ve DİTİB ile olan ortak çalışmasını tekrar gözden geçirme yoluna gitti. Neticede hükûmet DİTİB’in “Türkiye ile olan bağını ortadan kaldırana kadar” OİDD’ni altıncı sınıflara kadar DİTİB ile verme, yedinci sınıftan itibaren de cemaatsiz çalışma kararı aldı.

Peki bunlar ne anlama geliyor? Siyaset aslında bu uygulamaların öğrencilerin, velilerin ve cemaatlerin temel haklarına müdahale olduğunun ve açık bir ‘anayasa ihlali’ teşkil ettiğinin farkında. Bundan hareketle sorunun çözülmesi için siyaset ve İslami cemaatler gerekli müzakerelere devam etmelidirler. Bu süreçte bazı cemaatlerin de geçmişte ben merkeziyetçi tavırlarını öz eleştiri ile gözden geçirmesi kaçınılmaz olacaktır.

Diğer tarafta bu tartışmalar OİDD ve öğretmenleri hakkında genellemeci yargılara sebebiyet vermemeli. Bu derslere çocuklarını gönderen velilerin derse ilgi göstermeleri, dersler hakkında soruları olduğunda veya sorun gördüklerinde öğretmenlerle ve cemaatlerle irtibata geçmeleri uygun olacaktır.