İnme Ve Felç Hakkında Bilinmesi Gerekenler I

Düzensiz beslenme ve hareketsiz bir yaşam tarzı damar sertliği ile birlikte başta kalp hastalıkları olmak üzere, ciddi sağlık problemleri meydana getirebiliyor. Bunlardan biri de aynı zamanda felç olarak da bilinen, beyin damar hastalıklarına bağlı görülen inmedir.

İNME NEDİR?

İnme, sinir sistemine ait organların kan dolaşımından sorumlu kan damarlarının çeşitli etkenler nedeniyle daralması veya tamamen tıkanmasına bağlı ilgili organa giden kan akımının azalması veya durması sonucu, organ işlevlerindeki bozulmalara denir. Etkilenen sinir sistemi organına bağlı olarak, değişen şiddetlerde ve klinik görünümlerde çok farklı klinik tablolar ortaya çıkabilir.

Sinir hücreleri özellikle oksijen yetersizliğine ve besin desteğine oldukça duyarlı olduğundan ve iyileşme yeteneği yetersiz olduğundan, inme sonucu kesilen kan akımı nedeniyle hızla hücre ölümüyle sonuçlanabilir. Bu nedenle, inme gelişen hastalarda erken dönemde müdahale edilmesi ve kan dolaşımının yeniden sağlanması, hastada kalıcı hasar kalmaması adına hayatî derecede önemlidir.

Tedavisi geciken vakalarda, sinir dokusu hızla kaybedilerek kalıcı tarzda nörolojik bulgular ortaya çıkar. Kan dolaşımını etkileyen tıkanıklık, ilerleyici özellik göstererek, daha fazla beyin dokusunun kaybedilmesine ve hastanın hayatını kaybetmesine neden olabilir.

İnme Nasıl Gelişir?

Dokuların fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için yeterli besin ve oksijen desteği almaları zorunludur. Özellikle metabolizması yüksek olan kalp kası, nöron ve çizgili kas gibi hücreler yetersiz oksijen durumunda hızla fonksiyonlarını kaybederek ölmeye meyillidir. Bu bakımdan beyin ve omurilik gibi sinir sistemine ait organlar yetersiz oksijen durumunda hızla doku kaybına uğrar.

Beyin, beyincik, beyin sapı ve omuriliği beslemekle görevli kan damarları çeşitli etkenlerle daraldığında veya tamamen tıkandığında, bu organlara ulaşan oksijen ve besin miktarı hızla azalır. Buna bağlı olarak sinir hücreleri kısa süreli olarak fonksiyonlarını geçici kaybeder. Bu aşamada kan dolaşımı tekrar sağlanırsa; hücreler oksijene tekrar ulaştığında yeniden fonksiyonlarını geri kazanabilir.

Klinikte bu geçici nörolojik fonksiyon kaybına trans iskemik atak (TİA) adı verilir. TİA geçiren bir hasta genel anlamda inme adayı kabul edilir ve buna yönelik tedavi tedbirlerinin alınması gerekir.

Eğer dolaşım yetersizliği daha uzun sürerse, hızla sinir hücresi kaybı gelişir ve etkilenen alanda ölü dokular (nekroz) ortaya çıkar. Sinir hücrelerinin iyileşme yeteneği oldukça sınırlı olduğundan, nekrotik alan tekrar fonksiyonel bir sinir dokusuna dönüşemez ve burası ile ilişkili nörolojik yetenek kalıcı olarak kaybedilir. Bununla birlikte, ilgili alana erken dönemde tedavi ulaştırılırsa; kaybedilen bazı yetenekler sınırlı şekilde geri kazanılabilmektedir. Bu doğrultuda, inme sonrası rehabilitasyon programları önemlidir.

İnme Neden Olur?

İnme temelde kan damarlarını etkileyen sağlık sorunlarına bağlı gelişse de; sinir sisteminde yetersiz kan dolaşımı ile sonuçlanan her türlü hastalığa bağlı da ortaya çıkabilir. Bu bakımdan, aşağıdaki durumlarda hastalarda inme görülebilir.

• Damar sertliği: Ateroskleroz olarak da bilinen damar sertliği, inmenin en sık görülen sebebidir. Damar sertliği temelde, damar cidarında gelişen kolesterol temelli bir yapılaşmaya bağlı ortaya çıkar. Bu bağlamda, yanlış beslenme, hareketsiz yaşam, obezite, yüksek kolesterol, diyabet gibi çeşitli etkenler damar sertliğine yol açarak inmeyle sonuçlanabilir.
• Emboli: Özellikle atrial fibrilasyon gibi kalp ritim bozukluklarında kalp odacıklarında gelişen pıhtıların kan dolaşımı ile taşınarak sinir sistemine ait damarları tıkamasına emboli adı verilir. Damar içinde pıhtılaşmayı artıran her türlü sağlık problemi emboli ile sonuçlanabilir.
• Beyin kanaması: Sinir sisteminde yer alan damarlardaki balon şekilli bozukluklara anevrizma adı verilir. Bu durumda anevrizmalı damarın beslediği dokularda dolaşım yetersizliği oluşarak inme gerçekleşebilir.
• Yüksek tansiyon: Kan basıncının çok yüksek olduğu koşullarda, beyin damarları zarar görerek sinir dokularının içinde kanamalarla sonuçlanabilir.
• Damar anomalileri: Arteriovenöz malformasyon adı verilen anormal damar yapılanmaları dolaşım yetersizliğine ve inmeye yol açar.

İnme sinir sistemini oluşturan tüm organlarda ortaya çıkabildiğinden, her türlü nörolojik belirti ile kendini gösterebilir. Bu bağlamda, beynin konuşma merkezini etkileyen bir inme konuşma yeteneğinin kaybıyla sonuçlanırken; el ve ayak hareketlerinden sorumlu bölge etkilendiğinde vücudun belirli bir bölgesinde veya yarısında veya tamamında felç ortaya çıkabilir. Yine beyincik etkilenirse denge ve hareket kaybı; omurilik etkilendiğinde his kaybı gelişebilir. Beyin sapı gibi iç organların kontrolünden sorumlu merkezlerin etkilenmesi hastanın hayatını etkileyebilecek büyük sonuçlarla neticelenebilir.