Evlilik Birliğinin Sarsılması: Şiddetli Geçimsizlik

Şiddet kelimesi Arapça kökenlidir ve anlam olarak bir hareketin, gücün derecesi, hız, bir hareketten doğan güç anlamlarına gelir. Aynı zamanda karşıt görüşte olanlara kaba kuvvet kullanma, duygu ve davranışta aşırılık anlamlarına gelir.^[1] Kaba kuvvet dediğimizde aslında neden bahsettiğimizin resmi zihinlerimizde biraz daha netleşiyor. Şiddet de kaba kuvvet de aslına bakarsanız bir kişinin başka bir kişi üzerinde zorbalık ve kabalıkla, üstünlük sağlamasını anlatan kelimeler olarak karşımıza çıkıyor. Bu kelimelerin her biri, bir kişinin fiziksel ve psikolojik üstünlükle bir diğer kişiyi ezmesini, yıpratmasını ve kullanmasını ifade ediyor. Peki şiddetli geçimsizlik dendiğinde, yani aile içi kullanılan kaba kuvvetin veya şiddetin en sık yaşanan şekilleri nelerdir?

Aile içi şiddet, aileden birinin yine aileden olan bir diğer kişiyi fiziksel, cinsel ve psikolojik bir şekilde istismar ettiği durumları ifade eder. Aile içi şiddet genellikle ev içinde olsa da başka herhangi bir yerde de gerçekleşebilir.

FİZİKSEL ŞİDDET İSPATLANABİLİR

Fiziksel şiddet kendini diğerlerine göre daha çok belli eden, ispatı olan bir şiddet biçimidir. El ile veya bir nesne ile diğer kişinin vücudunda açılan her yara ve hasar, fiziksel bir kaba kuvvetin sonucudur. Aynı zamanda eşyaya yönelik uygulanan kaba kuvvet de fiziksel şiddettir. Fiziksel gücünü sergileyerek diğer kişi üzerinde korku ve hâkimiyet oluşturmaktır. Korku ve hâkimiyet sağlandığında ise diğer psikolojik şiddet biçimiyle bir kesişme yaşanıyor.

PSİKOLOJİK ŞİDDET İNSAN BENLİĞİNDE DERİN YARALAR AÇAR

Psikolojik şiddet de fiziksel şiddet kadar derin yaralar açar, fakat bu yaralar insanın vücudunda değil, benliğinde olduğu için dışarıdan fark edilmesi zaman alabilir. Kişi gücünü bilinçli bir şekilde karşı tarafı; aşağılamak, küçük düşürmek, yıpratmak, yıldırmak için kullanıyor ise, eşine psikolojik şiddet uyguluyordur.

CİNSEL ŞİDDET DİLE GETİRİLMİYOR

Evlilikte eşin karşı tarafın sınırlarını ihlal etmesi, istemediği eylemlere zorlaması, ceza veya ödül olarak ilişkiye zorlamasına cinsel şiddet denir. Yine burada da yukarıda bahsettiğimiz her iki şiddet biçimi ile bir kesişme noktası vardır. Özellikle fiziksel şiddet sonrası cinsel şiddete uğrayan kadınların oranı çok yüksek olsa da utanma ve değersizlik hissinden nadiren dile getirilen bir şiddet türüdür.

HAKARET, KÜFÜR, TEHDİT BİR ŞİDDETTİR

Birçok insan aile içi şiddeti sadece fiziksel şiddet, yani cinsel taciz ve ya dayak olarak düşünmektedir. Ancak aile içi şiddet bu sayılan üç şiddet türünden farklı şekillerde de karşımıza çıkabilir: hakaret, küfür, tehdit veya birini kontrol altına almak da aile içi şiddet sayılır. Ayrıca aile içerisinde bu şiddet çeşitlerinin biri meydana gelebileceği gibi her biri de gerçekleşebilir. Tüm bunların yanı sıra günümüzde ekonomik şiddet, dijital şiddet de başta olmak üzere daha farklı şiddet çeşitlerini de gözlemliyoruz. Biri tarafından takip edilip sürekli izlenmek de aile içi şiddete olarak değerlendirilir.

ŞİDDET DÖNGÜSÜ

Son olarak aile içi şiddetin döngüsünü ele alalım. Bu davranıştan derhal kurtulmanın yolu, döngünün farkına varmak ve zinciri kırmak olacaktır. Şiddet döngüsü dört dönemde gerçekleşir ve eğer kırılmazsa bir döngü hâlinde devamlı kendini tekrarlar.

1. Eşlerden biri agresif davranış sergiliyor, bir konuya öfkeleniyor ve eşine şiddet uyguluyor.
2. Şiddet uygulayan eş vicdan azabı yaşıyor ve bir daha olmayacağına dair söz veriyor.
3. Eşler birbirlerine sevgi ve güven hissediyorlar ve bir süre bunu koruyabiliyorlar.
4. Bir gerginlik sonucu kavga yaşanıyor.

Tam da eşler birinci veya ikinci dönemden sonra destek almayı düşünseler de üçüncü dönemi yaşadıklarında buna artık gerek kalmadığını düşünebiliyorlar. Halbuki döngünün üçüncü dönemi destek almak için çok iyi bir fırsat. Bir dahaki tartışmaya kadar değişim yaşamak, eşini anlamak, yeni kurallar belirlemek önleyici bir eylem olabilir. Zamanla dönemlerin aralıkları kısalır ve kırılması daha zor bir hâl alabilir. Bu sebeple ilk olarak şiddete meyilli olan kişinin gerekirse bireysel alacağı bir yardım veya bir uzman eşliğinde yapılan çift terapisi eşlerin davranışlarını değiştirmesinde ve şiddet içeren davranışlarına son vermede faydalı olacaktır.

^[1] sozluk.gov.tr/, Türk Dil Kurumu