Engellilerin Yardımcılarından Ötürü Oluşan Gezi Masrafların İadesi

Federal Sosyal Güvenlik Mahkemesine (FSGM) göre, refakatçının seyahat masrafları devlet tarafından kaçınılmaz olmaları şartı ile geri ödenmelidir. FSGM tekerlekli sandalyeye bağımlı olan engelli bir adamın davasını ele aldı. Kendisine tam gün bakmak üzere bir asistan çalıştıran bu şahıs Temmuz 2016’de gemi seyahatine çıktı. Bakımını sağlamak için yanında bir asistantını aldı. Engelli adam kendi seyahat masraflarını kendisi üstlendi, ancak asistantının seyahat masraflarını sosyal yardım kurumu tarafından geri ödenmesini istedi.

Sosyal mahkemelerin birinci ve ikinci aşamasında mahkemeler engellinin aleyhine karar vermişti. Bunu kabul etmeyen engelli Federal Sosyal Mahkemesi’ne başvurdu (19.05.2022, Az. B 8 SO 13/20 R) ve haklı bulundu. Mahkemeye göre boş zamanları değerlendirme biçimi olarak genel manada seyahat, sosyal yaşam açısından meşru bir ihtiyacı temsil ediyor. Seyahat eden engellinin kendi masrafları sosyal yardımdan fazladan para alabilmek için geçerli bir ek masraf sayılmamakta, zira bu masraflar normal bir vatandaş içinde oluşmakta ve normal alınan aylıklarla karşılanmış olunuyor. Lakin engelli olmayan biri için fazladan olarak refakatçının masrafı oluşmakta. FSGM, bir haftalık gemi turu gezisinin de ölçüsüz olmadığına hükmetti.

FSGM temelde ek masrafların karşılanması gerektiğine hükmetmesiyle beraber bu kişinin mecburi manada ek masraflara maruz kalıp kalmadığının tespit edilmesi gerektiğine karar verdi ve bunun için Eyalet Sosyal Güvenlik Mahkemesine (ESGM) davayı sevk etti. ESGM başka benzeri bir gezi daha ucuzu yapılabilir miydi sorusunu tahlil etmesi gerekiyor.

Bu kararı sadece seyahat için bir karar olarak görmemek gerekir. Düzenli olarak verilen sosyal yardımlar belli bir şemaya göre ihtiyaç ve giderlerden yola çıkarak aylık yardım miktarı biçiliyor. Eğer ki sosyal yaşam açısından meşru bir ihtiyaç var ise ve bu ölçüsüz bir tarzda giderilmekte istenilmiyorsa, şema dışı olan, yani istisnai durumdan ötürü olağan üstü bir külfet ise, bu masraflar da sosyal yardım kurumu tarafından karşılanmalı.
Elbette bütün bu söylenilenler için ilk şart genel manada sosyal yardım alabilme şartlarını yerine getirmektir.