Apple, Çalışanlarının Bağışlarını İsrail Ordusuna Göndermekle Suçlandı

Bazı çalışanları ve hissedarları, Amerikan teknoloji şirketi Apple’ı işçilerinin bağışlarını İsrail ordusuna ve Filistin topraklarını gasbeden İsraillilere göndermekle suçladı.

ABD’de yayın yapan haber sitesi The Intercept’in haberine göre, kendilerini “bir grup hissedar, mevcut ve eski çalışanlar” olarak tanımlayan 133 kişi, işçilerin bağışlarının gönderildiği kurumlarla ilgili teknoloji şirketine açık mektup yazdı.

Mektupta Apple, işçilerin bağışlarını İsrail ordusu ve Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerle bağlantılı örgütlere göndermekle suçlandı. Bu iddianın derhal soruşturulması talep edilen mektupta, Apple’dan tüm sivil toplum örgütlerine “bağış” yapılmasını durdurması istendi.

Apple yönetimi açıklama yapmadı

Birçok büyük kurum gibi Apple çalışanları da “Benevity” isimli platform aracılığıyla kar amacı gütmeyen organizasyonlara bağış yapabiliyor ve karşılığında işverenlerinden “katkı payı” alabiliyor.

Bağış listesindeki kurumların arasında İsrail ordusundaki askerlere bağış toplayan “Friends of the IDF (FIDF)”, Batı Şeria’da Filistin topraklarını gasbeden İsraillilere katkı sağlayan “HaYovel”, “One Israel Fund”, “the Jewish National Fund” ve “İsraelGives” isimli örgütler yer alıyor. Apple yönetimi, konuyla ilgili sorulara yanıt vermedi.

“Apples4Ceasefire” adı altında örgütlenen Apple çalışanları, nisan ayında “Filistin halkına desteklerini kefiye, iğne, bilezik veya kıyafetlerle ifade eden” Apple Store çalışanlarının disipline gönderilmesine ve işten çıkarılmasına itirazda bulunmuştu.

“Gazze’deki yasa dışı faaliyetleri destekleyen kuruluşlar çok az incelendi”

New York’ta “Bizim paramızla değil” adlı grup, eyaletteki kar amacı gütmeyen kuruluşların İsraillilerin Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da gasbettiği Filistin toprakları için bağış toplama yetkilerini ve kar amacı gütmeyen kuruluş statülerini kaybetmesi amacıyla çaba gösteriyor.

Anayasal Haklar Merkezinde kıdemli avukat Diala Shamas, yaptığı açıklamada, bağış listesinde ismi geçen kurumları “en kötü aktörler” olarak nitelendirerek “Ne yazık ki Batı Şeria ve Gazze’deki yasa dışı faaliyetleri açıkça destekleyen kuruluşlar hakkında çok az inceleme yapıldı.” dedi.

“Apple, savaş suçlarını destekleyen kuruluşlara fon göndermediğinden emin olmalı”

Shamas, uluslararası insan hakları hukukunu ihlal eden faaliyetlerin finansmanına karşı yasaların ABD Gelir İdaresi tarafından yeterince uygulanmadığını belirterek, bu nedenle şirketlerin ve bireylerin katkılarının potansiyel olarak yasa dışı faaliyetlerde bulunan kuruluşlara gitmediğinden emin olmaları gerektiğini söyledi.

Şirketlerin bağış yaparken genellikle bir kuruluşun federal gelir vergisinden muaf ve kar amacı gütmediğini ifade eden “501(c)(3)” statüsüne sahip olduğu gerçeğine güvendiklerini dile getiren Shamas, “Ancak bir kuruluşun kar amacı gütmeyen bir statüye sahip olup olmadığına bakılmaksızın savaş suçlarına yardım ve yataklık etmek yasa dışı.” diye konuştu. Shamas, Apple’ın bu kuruluşların hiçbirine fon göndermediğinden emin olması gerektiğini söyledi.

Apple’ın bağış listesindeki kurum, İsrail ordusuna 34,5 milyon dolar gönderdiğini iddia ediyor

İsrail askerlerinin işkence, yargısız infaz ve Filistinlilere yönelik diğer suistimallerle suçlanmasının yanı sıra birçok askerin Filistinli tutuklulara yönelik yağma ve kötü muamele görüntülerini sosyal medyada paylaşması nedeniyle İsrail ordusunun davranışları ve disiplini özellikle mercek altına alındı.

Apple’ın bağışlar listesinde yer alan “Friends of the IDF”, İsrail ordusu için bağış toplamak amacıyla kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kayıtlı ve savaşın başlamasından sonraki ilk haftalarda İsrail ordusuna 34,5 milyon dolar bağış aktardığını iddia ediyor.

Paraları Amerikalı bağışçılar gönderdi

The Guardian gazetesi tarafından Aralık 2023’te yapılan habere göre, kitlesel fonlama platformu “IsraelGives”, savaştan sonraki iki ay içinde Batı Şeria’daki “askeri, paramiliter ve yerleşim” faaliyetlerini desteklemek için 5,3 milyon doların  üzerinde bağış almıştı. Bu para orantısız şekilde Amerikalı bağışçılardan gelmişti.

Birçok diğer teknoloji şirketi gibi Apple da web sitesinde BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi de dahil olmak üzere “uluslararası kabul görmüş insan haklarına saygı” çerçevesine kurumsal bağlılığını ifade ediyor. Ancak İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları başladığından bu yana BM İnsan Hakları Ofisi, İsrail ordusunun saldırılarını defalarca kınadı. (aa,c)