Karar Tasarısı BM’de: “11 Temmuz Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü İlan Edilsin”

11 Temmuz’un Uluslararası Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü ilan edilmesini öngören karar tasarısı 23 Mayıs’ta BM Genel Kurulu’nda ülkelerin onayına sunulacak.

Karar tasarısında, Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarı ile insanlığa karşı suç, soykırım ve savaş suçlularının yüceltilmesi kınanıyor. BM’de görüşülecek tasarı ile Sırpların soykırım inkarının önüne geçilmesi planlanıyor. Daha önce alınmış olan kararların uygulanamaması da, bağlayıcılık tartışmalarını beraberinde getiriyor.

Suçlular adalete teslim edilmesi isteniyor

Soykırım kurbanlarının kimlik tespiti ve cenazelerine ulaşmaya yönelik çalışmaların devamının öneminin altı çizilen karar tasarısında, tüm suçluların adalete teslim edilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor. BM Genel Kurulunda her ülkenin bir oy hakkı bulunuyor. BM Güvenlik Konseyinin aksine, hiçbir ülkenin veto hakkı bulunmuyor. Karar tasarısı, 23 Mayıs’ta BM Genel Kurulu’na gelerek oylanacak.

Bosna Hersek’in BM Daimi Temsilcisi Zlatko Lagumdzija, X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Almanya ve Ruanda tarafından düzenlenen ve çok sayıda ülkenin de destek verdiği karar tasarısının BM 78. Genel Kurul Başkanı Dennis Francis ile tüm daimi temsilciliklere gönderildiğini bildirmişti.

“Srebrenitsa’da soykırım yaşanmadı”

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, 29 Mart’ta yaptığı açıklamada, tasarının temel amacının, Sırp halkını özgürlükçü ve bağımsız politikasından dolayı cezalandırmak ve Kosova konusunda ek olarak baskıya maruz bırakmak olduğunu savunmuştu.

Bosna Hersek’teki iki entiteden Sırp Cumhuriyeti (RS) Başkanı Milorad Dodik ise “Orada yaşananlar savaşın verdiği yorgunluk, nefret ve acılar sonrası yaşanan bir suçtu ancak soykırım değildi. Srebrenitsa’da soykırım yaşanmadı, bu ‘korkunç kelime’ bizim değil, çocuklarımızın ve torunlarımızın sırtına yüklenmek istenen bir kelimedir.” açıklamasında bulunmuştu.

Sırplar ve Ruslar karşı çıkıyor

Dodik, BM Genel Kurulu’nda Srebrenitsa soykırımı hususunda bir karar alınması durumunda, RS yetkililerin Srebrenitsa’da toplanarak, buranın “kendilerine ait olduğunu” göstereceklerini söylemişti. Sırbistan Ulusal Meclis Başkanı Ana Brnabic de Sırbistan’ın BM’de bu tür eylemlere karşı çıkacağını dile getirmişti. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise tasarının konuyu “tek taraflı” ele aldığını iddia etmişti.

Srebrenitsa’da neler yaşandı?

Srebrenitsa’nın 11 Temmuz 1995’te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin hemen ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplar’a teslim edildi. Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrol ettiği bölgeye gitmesine izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda öldürdü, katledilenler toplu mezarlara gömüldü.

Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılındaki kararında, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi. Srebrenitsa’daki soykırımda hayatını kaybedenlerden kimlik tespiti yapılamayan ve cenazesine ulaşılamayan 1600’den fazla kişi bulunuyor. (aa,c)