BM, Gazze’de Çatışmalara Ara Verilme Tasarısı Kabul Etti

İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılar 41. gününde devam ederken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, (BMGK) Gazze Şeridi’ndeki çatışmalara “acil ve uzatılmış ara verilmesi” istenilen karar tasarısını kabul etti.

Dünya | 10 Kasım 2023 BM Sözcüsü: Dünyada Bir Cehennem Varsa, Gazze’nin Kuzeyidir 10 Kasım 2023

BMGK’de Malta’nın sunduğu karar tasarısı düzenlenen acil oturumda oylandı. Tasarı, 15 üyeden 12’sinin “evet”, 3’ünün “çekimser” oyuyla kabul edildi. ABD, Rusya ve İngiltere çekimser oy kullanan ülkeler oldu.

Diğer taraftan Konsey, Rusya’nın “insani ara” yerine ateşkes ifadesinin yer almasına yönelik değişiklik önerisini reddetti.

Kararda “çatışmalara acil ve uzatılmış insani ara” talep edildi

Kararda insani ateşkes yerine “çatışmalara acil ve uzatılmış insani ara” verilmesi ve uluslararası insancıl hukuka uygun şekilde Gazze Şeridi’nde koridorlar oluşturulması talep edildi.

Söz konusu araların uluslararası insancıl hukuka uygun şekilde “yeterli gün” olması gerektiğine işaret edilen kararda, BM ve ortaklarına insani yardım için kesintisiz, hızlı ve güvenli erişim çağrısı yapıldı.

Sivil halkın temel ihtiyaçlarının sağlanması talep edildi

Hamas ve diğer gruplardan öncelikle çocuklar olacak şekilde tüm rehinelerin serbest bırakılması çağrısı yapılan kararda, Gazze’deki sivil halkın temel ihtiyaçlarının tedarik edilmesinin engellenmesine son verilmesi istendi.

Kararda, söz konusu uygulamaların özellikle çocuklar üzerinde büyük yük oluşturduğuna işaret edilirken, yardımların çocukların ve tüm toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlanması gerektiği vurgulandı.

Çocukların korunması ön plana çıktı

Kararda, tüm taraflardan uluslararası hukuk, uluslararası insancıl ve insan hakları hukukuna saygı göstermeleri talep edilirken, “Uluslararası insancıl hukuk çocuklara koruma sağlar.” ifadesi yer aldı.

Cenevre Sözleşmesi’nde “çatışmada çocukların korunması” ilkesinin yer aldığı hatırlatılan kararda, özellikle çocuklar olmak üzere Gazze’deki sivil halkın temel ihtiyaçlarından mahrum edilmesine ve zorla yerinden edilmesine karşı çıkıldı. Kararda, Gazze’deki insani durumun aynı zamanda çocukların eğitim sürecine zarar verdiği belirtildi.

İsrail’in sebep olduğu Sivil ölümler kınanmadı

Kararda, Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırısı ya da İsrail’in sebep olduğu sivil ölümlere değinilmemesi ise dikkati çekti. Daha önceki farklı tasarılarda yer alan kınama ifadeleri, üye ülkelerin onayını alamamıştı. Bu nedenle Malta’nın özellikle kararın geçmesi için bu hususlara değinmekten kaçındığı düşünülüyor.

4 karar tasarısı veto edildi

Gazze’deki insani durumla ilgili BMGK, 7 Ekim’in ardından 4 karar tasarısını veto etti. İlk olarak Rusya’nın 17 Ekim’de sunduğu ve “insani ateşkes” talep edilen karar tasarısına ABD, İngiltere, Fransa ve Japonya “hayır” oyu kullanmıştı.

Bunun ardından Brezilya’nın “çatışmalara ara verilmesini” talep eden karar tasarısı, 18 Ekim’de ABD tarafından veto edilmişti.

121 ülke insani ateşkese “evet” oyu verdi

Daha sonra 26 Ekim’de “ülkelerin meşru müdafaa hakkına” değinen ABD tasarısı Rusya ve Çin tarafından, aynı gün Rusya’nın insani ateşkes çağrısı ihtiva eden karar tasarısı da ABD ve İngiltere tarafından veto edilmişti. Karar tasarıları geçmese de 193 üyeli BM Genel Kurulu’nda, 121 ülke Gazze’de insani ateşkes çağrısı yapılan tasarıya “evet” oyu vermişti.

BMGK’nin “uluslararası barış ve güvenliği koruma” sorumluluğu var

BMGK’de kararın onaylanması için 9 ülkenin “evet” oyu vermesi ve hiçbir daimi üyenin kararı veto etmemesi gerekiyor. BM’nin yürütme organı olarak da bilinen BMGK’nin temel sorumluluğu “uluslararası barış ve güvenliği koruma” olarak ön plana çıkıyor.

Üye ülkeler arasında dostane ilişkilerin geliştirilmesine katkı sağlamakla yükümlü olan BMGK’nin, aynı zamanda uluslararası sorunların çözümü için işbirliği yapması gerekiyor. (aa,c)