Çocuklara Dijital Yaşam Becerileri Kazandırmanın Yolları

Salgın sürecinde çocukların iletişim araçlarıyla ilişkisinin ikiye katlandığını, ebeveynlerin de uzun süren ev döneminde çok fazla kısıtlama yapamadıklarını belirten uzmanlar buradaki sorununun, çocukların ve gençlerin internette veya sosyal medyada zamanlarını etkin kullanıp kullanmadığı olduğuna dikkati çekiyor. Çocukların internet kullanımı hakkında bazı tüyolar veren uzmanlar, ailelerin işbirlikçi tavır sergilemesi gerektiğini ifade ediyor.

AİLE | 4 Ekim 2021 Sosyal Medya İle İmtihanımız 4 Ekim 2021

Çocukların İnternet Kullanımı Verimli Hâle Getirilmeli

Çocukların iletişim araçlarıyla ilişkisinin yeniden düzenlenmesi için öncelikle günlük programların oluşturulması gerekiyor. Buna göre bir taraftan günlük zaman planlaması düzenlenirken diğer taraftan ise çocuklara yeni ilgi alanları oluşturmak büyük önem taşıyor. Böylece bilgisayar ve tablet karşısında geçirilen uzun süreler, çocuklara başka sorumluluklar verilerek azaltılmalı.

İletişim araçlarıyla geçirilen süre zarfında çocukların bilinçli internet kullanımı için ailelerin bazı dijital yaşam becerilerini çocuklarına kazandırmaları büyük önem taşıyor. Günümüz çocukları “dijital yerliler” olarak tabir ediliyor. Yani tıpkı yeni doğan çocuğun ana dilini hayatın doğal akışı ile öğrenmesi gibi, “dijital yerli” olarak adlandırılan zamane çocukları da telefon ve tablet gibi teknolojik aletlerin kullanımını hayatın doğal akışı içerisinde öğreniyor.

Biz yetişkinler, tuşlu telefonlardan dokunmatik ekranlara geçtiğimizde kısa da olsa bir adaptasyon süreci yaşadık. Oysa şimdilerde elinde telefon tutabilen çocuklar büyük bir ustalıkla parmak uçlarını kullanarak bazı uygulamaları açabiliyor. Telefon ve tabletlerin en temel özelliklerine küçük yaşta hâkimler. 3 yaşında bir çocuğun telefonun tuş kilidini açıp bilinçli bir şekilde kamera uygulamasını açıp, fotoğraf çekebilmesi kuvvetle muhtemel. Bunlar bize çocukların dijital aletlerin kullanımında teknik beceriye sahip olduklarını kanıtlıyor. Bu becerileri bazı yetişkinlerden daha ileri seviyede olabiliyor.

AİLE | 22 Ekim 2021 Çocuklarda Ve Gençlerde Teknoloji Bağımlılığına Dikkat 22 Ekim 2021

Fakat dijital yaşam becerileri sadece teknik bilgi ile sınırlı değil. Sorumluluk bilincini dijital ortamda da geliştirmek ve güvenli bir kullanımı mümkün kılmak için çocukların, bunları onlara kazandıracak yetişkinlere ihtiyaçları var.

Peki, ebeveynler çocuklarının dijital yaşam becerileri kazanması konusunda nasıl destekleyici olabilirler?

1. Muhtemel Tehlikeleri Çocuk İle Konuşmak

Anne ve babalar internet ortamındaki tehlikelerin elbette çocuklardan daha çok farkındalar. Bu farkındalık yasaklar yerine kurallar meydana getirmelidir. Çocuk ile muhtemel tehlikelerin konuşulması ve bunları önlemek ve güvenli bir kullanım için ortak kararlar almak ve çocuk ile birlikte kurallar belirlemek daha doğru olacaktır. Ebeveyn ve çocuğun birlikte aldıkları bu kararlar bir “İnternet sözleşmesi” veya “Telefon/Tablet” sözleşmesi hâline getirilebilir.

2. İlgi Göstermek

Ebeveynler çocuğun oynadığı oyun, izlediği video ve kullandığı uygulamalar hakkında ne kadar bilgi sahibi olursa, ona gerekli desteği vermesi, doğru yönlendirmesi daha mümkün olacaktır. Bu sebeple anne-babalar çocukları ile bu konuda devamlı iletişim hâlinde olmalıdırlar. Neleri yapmaktan zevk aldığını, hangi uygulamayı neden beğendiğini, o uygulamanın özelliklerinin ne olduğunu gerçek bir ilgi ile iletişim kurarak öğrenmelerinde fayda vardır.

3. Güvenli Liman Olmak

Yapılan bütün anlaşma ve sözleşmelere rağmen çocuklar hata yapabilirler veya bir başkasının yanlış davranışına maruz kalabilirler. Tam da bu noktada çocuk her ne olursa olsun anne-babası ile konuşabileceğini ve birlikte bir çözüm bulacaklarını bilmeli. Ona bu güveni vermek ve hissettirmek yine ebeveynlerin görevi ve sorumluluğudur.

4. Genel Bakışa Sahip Olmak

Çocuğun internet kullanımı hakkında genel bilgiye sahip olmak, dersleri için interneti kullandığında, hangi bilgiye nasıl sahip olduğu konusunda fikir sahibi olmak yine ebeveynlerin çocuklarına dijital yaşam becerilerini kazandırmak konusunda faydalı olacaktır.

 5. Örnek Olmak

Belirlenen güvenlik kurallarına çocuklar kadar ebeveynlerin de uyması, gerçek hayatta olduğu gibi internet ortamında da çocuklarına örnek olduklarının bilinci ile hareket etmek oldukça önemli bir unsurdur.

Yukarıdaki 5 maddeden de anlaşıldığı gibi güvenmek, güven vermek, iletişim hâlinde olmak ve işbirlikçi tavır sergilemek aslına bakarsanız kısıtlama ve yasaklardan daha etkili olacaktır.