Almanya’da Kamuda Başörtüsü Yasaklanıyor mu?

Şu günlerde soru: Almanya’da Kamuda Başörtüsü Yasaklanıyor mu? şeklinde.

Anayasal sistem içinde din özgürlüğü diğer temel hak ve hürriyetleri ile oluşabilen “çatışmalarda” pratik bir dengeleme yoluna giderek çözülür. Yani iki temel hakkı da gözeten bir orta yol bulunmaya çalışılır. Din hürriyeti Almanya Anayasa Mahkemesinin 2003 senesindeki bağlayıcı içtihadı gereği görevlerini ifa eden memurlar için de geçerlidir. Anayasa Mahkemesi 2018 senesinde de, “Bu konuda bir kanun olsa dahi, bir öğretmen hanımın başörtüsünün okulda soyut olarak bir huzursuzluğa sebep olabileceğini öne sürerek yasaklanamayacağını” ifade etti.

Bu uzun girizgâhtan sonra gelelim güncel kamudaki başörtüsü meselesine. Federal ve eyaletler meclisi şöyle bir düzenlemeye gitti: Madde 61, ikinci fıkra Federal Memuriyet Kanunu: “Memurlar, hizmetlerini ifa ederken veya doğrudan hizmetle ilgili bir faaliyette bulunurken, dış görünüşleriyle ilgili olarak görevlerine duyulan güveni dikkate almak zorundadırlar. Özellikle, saç ve sakal tipinin yanı sıra görünen alanda belirli giysi, takı, sembol ve dövmelerin giyilmesi, idarenin işlevselliği ölçüsünde en yüksek yetkili tarafından kısıtlanabilir veya tamamen yasaklanabilir… Dinî veya ideolojik bir çağrışım içeren görünümün özellikleri, devlet memurunun tarafsız bir görev davranışına olan güvenini nesnel olarak zedeleyebiliyorsa, kısıtlanabilir veya tamamen yasaklanabilir…” Bu da Almanya’da kamuda başörtüsü yasaklanıyor mu? sorusunu gündeme getirdi.

Bu maddenin oluşturulmasına sebep aşırı sağcı bir memurun dövmeleri olsa da, madde açık bir şekilde “dinî çağrışım içeren görünüm” meselesini dahil ettiğinden başörtüsü takan Müslümanlar için bir sorunun kaynağı olabileceği aşikar. Ancak şu an için somut bir düzenleme yok. Kanun, dinî çağrışım içeren görünümlerin yasaklanabileceği ifade ediyor. Kanun bizatihi kendisi bir yasağı bağlayıcı bir şekilde zorunlu kılmıyor.

Böylelikle yürütmenin ve en başta içişleri bakanının, bu kanunu nasıl ve kimler için uygulayacaklarına bakmamız gerekecek. Almanya’daki genel eğilime bakılırsa başörtüsü yasağının belli başlı yerlerde gelmesi (polis, genel anlamı ile yargı) büyük bir ihtimal olarak karşımızda duruyor. Her halükârda bu maddenin birkaç sene sonra Anayasa Mahkemesi önüne gelmesi çok muhtemel.