Ayak Ve Bacakların Şişme Nedeni Varis Mi?

Toplardamarların genişlemesiyle ortaya çıkan şişliklere varis denir. Varis, herhangi bir damarda ortaya çıkabileceği gibi en fazla  ayak damarlarında ortaya çıkar. Çünkü yürümek ve ayakta durmak, ayağa bağlı damarların basıncını arttırır. Varisleşen damarlar, şişik, kabarık, mavi, mor veya kırmızı renktedir. Çoğunlukla ağrılıdır ve tedavi edilmediğinde başka sorunlara yol açabilir.

VARİS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Mor, mavi ve kırmızı renkli şişmiş damarlar ve bacakta yahut ayakta ağrı, aralıklı kramplar, varis belirtilerinden bazılarıdır. Ayak ekleminin yakın deri bölgesinde renk bozulması, sertleşme ve soluklaşma ayrıca damarlarda sertlik, kızarıklık ve iltihap oluşması da varis belirtisi sayılır.

VARİS NEDEN OLUR?

Arterler, kalbin pompaladığı kanı, dokulara taşırlar. Damarlar ise vücutta kalan fazla kanı tekrar kalbe göndererek, kanın tekrar dolaşımını sağlar. Bu sirkülasyon damar veya arterlerin hasarlanmasıyla düzgün çalışmaz ve kan yeniden kalbe geri yönlendirilemez. Kan dolaşımı sağlanamadığı için, damarlarda birikerek, şişmesini ve genişlemesini sağlar. Bunun haricinde birçok farklı nedenler de vardır.

Bunlar;

• Yaş faktörü: Yaş ilerledikçe, damarlarda esnemeler meydana gelir. Damar yolları zayıflayarak, genişler ve kanın dolaşımı bozularak varisler oluşur.
• Gebelik faktörü: Gebelikten kaynaklı, vücuttaki kan, hacmini arttırır. Bacak kısmındaki kan akışını, pelvise doğru azaltır. Bu sistemle beraber bebeğin gelişimi ve sağlığı korunulur. Ama damarlarda genişlemeler meydana getirerek varis oluşturur. Gebelikteki, hormonal değişiklikler bu sorunu daha da tetikleyebilir.

VARİS OLMA RİSKİNE DAİR

Yapılan klinik çalışmalarda, varis oluşumunda birçok etkenin olduğu görülmüştür.

Bu çalışmalarda, aile öyküsü, hastalarda sigara kullanımı, yaşam tarzındaki farklılıklar ve kronik venöz yetmezliği olan hastalarda, varis oluşma riski oranı yüksektir. Irsi durumlarda oran 5 kat daha fazladır.  Bazı faktörler varis oluşumu için risk oluşturabilir.

Bu riskleri şöyle sıralayabiliriz:

• Yaşlanma, damarlardaki kan akışını düzenleyen bölgelerin yıpranmasına ve aşınmasına neden olur. Bu sorun kanın, damarlarda birikmesine yol açar.
• Kadınlar, erkeklere oranla daha fazla risk taşır. Gebelik, regl dönemleri ve menopozdan kaynaklı hormonal dengenin değişmesi varis riskini arttırır.
• Aile bireyleri arasında bu hastalığın olması, diğer bireylerin hastalığa yakalanma riskini arttırır.
• Fazla kilolar, damarlara aşırı basınç yapabileceği için hastalık riski taşırlar.
• Uzun süreli ayakta durmak veya oturmak da risk faktörüdür.

VARİS OLUŞUMU NASIL ÖNLENİR?

Varis oluşumu tamamen önlenemez. Ama kan dolaşımı ve kasları geliştirerek, damarlarda kan birikmesi engellenebilir. Bunun haricinde ise şunlar yapılabilir;

• Uzun süreli ayakta durmaktan veya oturmaktan kaçınılmalıdır.
• Sağlıklı ve dengeli beslenilmelidir.
• Diyetler eşliğinde sağlıklı kilo verilmelidir.
• Düzenli olarak gün içerisinde egzersizler ve spor yapılmalıdır.
• Uyku esnasında bacakların altına yastık konulmalıdır.
• Çok dar ve sıkı giysiler giyilmemelidir.
• Ayakkabı seçimi çok önemlidir. Özellikle topuklu ayakkabılar risktir.
• Kabızlık sorunu bu hastalıkta da problem teşkil eder. Bunun için yüksek lifli gıdalar tercih edilmelidir. Meyve ve sebze tüketimini arttırmak gereklidir.

VARİS HANGİ HASTALIKLARA YOL AÇABİLİR?

• Son derece ağrılı ve özellikle ayak bileklerinde, varis oluşan bölgeye yakın konumda yaralar çıkabilir (Ülser).
• Kanda pıhtılaşmasına yol açabilir (Tromboz). Varisten kaynaklı damar genişlemeleri daha derine ulaşabilir. Bacaklarda ani şişme ve morluklar olduğunda acil yardım almak gereklidir.
• Kanamalar olabilir. Bazı cilde yakın damarlarda aniden gelişen bir kanama olabilir. Bazen tampon yapılması bile kanı durduramaz. Bu durumda doktora danışılmalıdır.

VARİS ÇEŞİTLERİ

Genel olarak üç farklı varis çeşiti vardır. Cildin yüzeyine yakın yerde çıkan, kalın ve şişkin olan gövde varisler, cildin yüzeyine orta uzaklıkta, kümelenmiş retiküler varisler,

yüzde, ellerde, ayaklarda ve bacaklarda ortaya çıkan, mavi veya kırmızı renkte zararsız, küçük varislerdir.

VARİS TEDAVİSİ

Doktor tarafından fiziksel ve görsel muayene yapılarak hastalık teşhis edilir. Ayrıca doktor, bazı testler de yapabilir. Bunlar damarlardaki kan akışını, yönünü, tıkanıklığını ve pıhtılaşma durumunu ölçmek için ultrasonografik cihazlarla yapılan doppler testi ve damar yapısını yine ultrasonografik cihazlarla derinlemesine incelemek için yapılan renkli dubleks ultrason taraması testidir.

Hastada, semptom ve rahatsızlıklar yoksa, deforme damarların görüntüsü problem yaratmıyorsa tedavi gerekmeyebilir. Bunun aksine semptomlar varsa oluşan ağrı ve rahatsızlıkları gidermek için tedavi gerekir. Varis tedavisi, birikmiş kanın yol açtığı damarlardaki renk değişimlerini, şişlikleri ve lezyonları hedef alır.

İlk denenecek tedavi yöntemi varis çoraplarıdır. Çorapları giymek, bacakları düzenli olarak sıkıştırarak, damarların ve kasların kan dolaşımını daha sağlıklı yapmasını sağlar. Ayrıca şişen ve kötü görüntü oluşan damarların düzelmesine yardımcı olur. Bu tedavi yöntemi başarısız olursa diğer tedavi yöntemlerine geçilir. Ayrıca ilaç tedavisine başlanabilir.

Doktor, bunun haricinde cerrahi işlem için öneride bulunabilir. Detayları yakın bölgenizde bulunan vasküler / damar cerrahi uzmanı ile görüşebilirsiniz.

Vasküler Cerrah, Caner Curuk