Yemenli Kadınlar Savaş Nedeniyle “Ölüme, İhlallere ve Ötekileştirmeye” Maruz Kalıyor

Tüm dünyada Birleşmiş Milletler’in (BM) uluslararası bir gün olarak ilan ettiği kadınlar günü kutlanırken, Yemen’de 2015 yılından bu yana süren savaş nedeniyle kadınlar mağdur bir hayat yaşamaya devam ediyor. Tüm bunların yanı sıra yeni kurulan Yemen hükûmetinde ya da uluslararası müzakerelerde kadınlara yer verilmemesi de sosyal ve siyasi anlamda yaşadıkları dışlanmışlığı gözler önüne seriyor.

BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ YAŞAM KOŞULLARIYLA MÜCADELE EDİYORLAR

Ülkedeki hemcinslerinin içinde bulunduğu durumu anlatan Yemenli yazar İftihar Abduh, “Tüm dünya kadınlar gününü kutlarken Yemenli kadınlar, daha önce benzeri görülmemiş yaşam koşullarıyla mücadele ediyor. Birçok Yemenli kadın, evlerini terk etmek zorunda kaldı, rastgele düşen bombalar yüzünden sevdiklerini kaybetti, çocuklarına yedirecek bir lokma ekmek bulamadı.” dedi. Savaşan tarafların kadın hakları konusunda türlü ihlaller gerçekleştirdiğini belirten Abduh, Husilerin yüzlerce kadını alıkoyduğunu ifade etti. Abduh, tüm taraflara, savaşın acılarından kurtulmaktan başka bir şey dilemeyen kadınların hak ve hukukuna saygılı olma çağrısında bulundu.

4 BİNDEN FAZLA SAVAŞ VE İNSANLIK SUÇU

Cenevre merkezli İnsan Hakları ve Özgürlükleri Örgütü (SAM) tarafından 8 Mart’ta yayımlanan raporda, Yemen’de savaşın başladığı 2015 yılından 2020 yılı sonuna kadar kadınlara yönelik 4 binden fazla ihlal gerçekleştirildiği, bunlar arasında “savaş ve insanlık suçlarının” bulunduğu kaydedildi. Söz konusu ihlallerin, “öldürme, yaralama, keyfi tutuklama, zorla kaybetme, işkence, seyahat yasağı, göçe mecbur etme” şeklinde sıralandığı raporda, sadece Marib kentindeki kamplarda 900’den fazla kadın göçmen olduğu aktarıldı. Raporda, Yemen’de çatışan taraflardan Husilerin yüzde 70, hükümet güçlerinin yüzde 18, Birleşik Arap Emirlikleri destekli Güney Geçiş Konseyinin yüzde 5, diğer tarafların ise yüzde 7 oranında kadınlara yönelik ihlaller gerçekleştirdiği bilgisi verildi.

SAVAŞIN BAŞLANGICINDAN BU YANA 528 KADIN ÖLDÜRÜLDÜ

İnsan hakları ihlallerine ilişkin iddiaları araştıran hükümete bağlı Ulusal Komisyon da pazar günü yayımladığı raporunda “Yemenli kadınların insanlık dışı olarak tanımlanandan daha düşük koşullarda yaşadığına” dikkati çekti. Savaşın başladığı 2015 yılından 2020 sonuna kadar 528 kadının öldüğü, 805’inin yaralandığı aktarılan raporda, bunlara Husilerin, hükûmet güçlerinin ve adı açıklanmayan diğer bazı Yemenli tarafların sebep olduğu belirtildi.

SİYASETE SÖZ SAHİBİ DEĞİLLER

Yemenli kadınlar, insan hakları ve yaşam koşulları alanında yaşadıkları sıkıntıların yanında, siyasette söz sahibi olabilme konusunda da dışlanma ve ötekileştirilme hali yaşıyor. Ülkede Aralık 2020’de kurulan yeni hükûmette hiçbir kadına yer verilmedi. Bu kapsamda BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Yemenli taraflara kadınlara da siyasi hayata aktif katılım hakkı tanıma ve yüzde 30 temsil hakkı verme çağrısında bulundu. Griffiths yapılan barış görüşmeleri ve diyalog turlarında da kadın katılımının çok zayıf olduğunu ifade etti.

YEMEN’DEKİ İÇ SAVAŞ

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen’de İran destekli Husiler ile hükûmete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor. Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor. BM’ye göre dünyanın en büyük insani krizlerinden birinin yaşandığı Yemen’de nüfusun yüzde 80’i insani yardım ve korumaya muhtaç durumda bulunuyor. (AA,C)